Zainstalowałeś Slackware i nie wiesz, co dalej? Logujesz się jako root i masz czarny ekran? Nie masz osobnego konta dla użytkownika? Jak w miarę szybko zacząć przygodę z Linuksem? Czy partycje windowsowe odmawiają współpracy? Twój Linux przemawai do Ciebie w obcym języku? Twój kot nie chce załatwiać się w kuwecie? Na większość w powyższych pytań znajdziesz odpowiedź w poniższym miniFAQ. Zaczynajmy.
TOC:
Kod: Zaznacz cały
0. Edycja plików - krótko czym i jak edytować pliki
1. Konta użytkowników - zakładanie kont
2. Odpalamy serwer X - co i jak żeby pracować w trybie graficznym (szybko o konfiguracji)
3. Alsa - dzwiek mi nie dziala, co robic??
4. Menedżery pulpitów - jak je zmienić
5. KDE i zamykanie systemu - jak włączyć opcje "Wyłącz komputer" w menu wylogowania KDE
6. Fstab - konfiguracja systemów plików
6.1. Jak podmontowac do zapisu partycje vfat
6.2. Konfiguracja napędów optycznych
7. Konfiguracja linux loadera czyli LILO - mówi samo za siebie
8. APM - czyli jak wyłączyć komputer softwareowo
9. Polonizacja systemu
9.1 Polonizacja MC (Mindight Commander)
9.2 Zmiana układu klawiatury w KDe na "polski (pl)"
9.3 Polonizacja programów z paczki:
9.3.1 Firefox
9.3.2 Thunderbird
10. Szukanie pomocyEdytować czymś trzeba. Mamy do dyspozycji vi, który jest wymagany przy instalacji oraz mcedit, który niekoniecznie musi występować w naszym systemie. Zacznijmy może od tego drugiego gdyż jest on prostszy w obsłudze. Aby edytować plik podajemy go po prostu jako parametr:
Kod: Zaznacz cały
# mcedit adresy.txtVi jest za to dość specyficzny, gdyż po odpaleniu go w ten sam sposób jak powyżej nie możemy edytować od razu pliku - jesteśmy w trybie poleceń. Aby wejść w tryb edycji naciskamy "i", aby z niego wyjść naciskamy "ESC". To w jakim trybie się znajdujemy pokazuje nam po prawej stronie na dole pewien napis: jeżel jest to Command to jesteśmy w trybie poleceń natomiast jeżeli jest to Input to jesteśmy w trybie wpisywania tekstu. Aby zapisać plik w trybie poleceń wpisujemy
Kod: Zaznacz cały
:wKod: Zaznacz cały
:qKod: Zaznacz cały
:q!Kod: Zaznacz cały
:wqPrzydatne linki:
http://dynamit.im.pwr.wroc.pl/dozzie/vim/index.html - instrukcja obsługi a raczej kurs
http://dynamit.im.pwr.wroc.pl/dozzie/files/vim_cmds.txt - komendy Vim
1. Konta użytkowników
Na początku proponuję utworzyć sobie zwykłe konto. Jak wiadomo, nieograniczona władza płynąca z posiadania konta root może stać się przyczyną niejednego problemu. Szczególnie, gdy naszym ulubionym narzędziem jest rm. Zaraz po instalacji, gdy uruchamia się nam komputer widzimy czarny ekran i napis "login:"
Wiadomo co on oznacza, więc logujemy się jako root.
Zanim przystąpi się do tworzenia nowych kont użytkowników dobrym pomysłem jest przygotowanie szablonów plików konfiguracyjnych, które będą dodawane automatycznie do nowo utworzonego konta. I tak, w katalogu /etc/skel tworzymy plik .bash_profile oraz .bashrc np. poleceniem:
Kod: Zaznacz cały
# mcedit .bashrcW pliku .bashrc wpisujemy
Kod: Zaznacz cały
alias ls='ls $LS_OPTIONS'Kod: Zaznacz cały
export PATH=$PATH:$HOME/bin Do utworzenia nowego konta posłużymy się poleceniem adduser.
Po uruchomieniu powyższy skrypt zapyta nas o login, ID usera, grupę do której będzie on przynależał, dodatkowe grupy do których będzie przynależał oddzielone przecinkiem, katalog domowy usera (domyślnie /home/login_usera), shell domyślny (domyślny /bin/bash roXuje
) i datę wygaśnięcia konta. Wszystkie pola oprócz pierwszego zostawiamy w spokoju naciskając po prostu enter. Zostaną im przypisane wartości domyślne. Po tych czynnościach dostaniemy podsumowanie i - jeżeli wszystko jest OK - naciskamy enter. Teraz możemy podać dodatkowe informacje dotyczące właściciela konta. Mnie się jednak wydaje, że takie informacje jak imie, nazwisko, numer pokoju czy telefon itp. są zbędne na zwykłym komputerze domowym więc je pomijamy. Na sam koniec pozostanie nam zmiana hasła dla danego użytkownika. Podajemy tu dowolny ciąg znaków, pamiętając o tym, aby hasło nie było zbyt proste. Czynność tą powtarzamy dla każdej osoby, która będzie miała korzystać z komputera.Jeszcze co nieco wspomnę o katalogu /etc/skel. Przechowywane są tam pliki, które standardowo będą wrzucane do katalogów użytkowników przy tworzeniu nowych kont. Można tam umieścić własne konfiguracje programów lub skrypty startowe .bash* jeżeli się posiada takowe.
2. Odpalamy serwer X
Zakładam oczywiście, że podczas instalacji wybrane zostały odpowiednie pakiety z sekcji X.
Przed odpaleniem X'ów należy je skonfigurować. Konfigurujemy je jako root oczywiście, wydając polecenie
Kod: Zaznacz cały
# xorgconfigPotem odpowiadamy na poszczególne pytania dotyczące myszy, klawiatury, monitora, karty grafiki itp.
W przypadku gdy posiadamy kartę nVidii lub Ati zaleca się pobranie i zainstalowanie sterowników firmowych. Sposób postępowania przy instalacji opisany jest albo na stronie albo w dołączonym pliku README. Nie posiadam kart tych firm, więc pominę fragment związany z ich instalacją.
Częstym problemem przy uruchamianiu serwera X jest brak działającego scrolla w myszce.
Aby to naprawic edytujemy plik /etc/X11/xorg.conf (lub /etc/X11/XF86Config) i w sekcji "Core Pointer's InputDevice section" wpisy maja być następujące:
Kod: Zaznacz cały
Identifier "Mouse1" # Identyfikator naszej myszy w konfigu
Driver "mouse" # Sterownik ktorego uzywamy
Option "Protocol" "IMPS/2" # Protokol do komunikacji z mysza (InteliMouse PS/2)
Option "Device" "/dev/psaux" # Plik urzadzenia naszej myszy
Option "ZAxisMapping" "4 5 6 7" # Opcja "wlaczajaca" rolki w myszce
W marginalnych przypadkach wymagana jest zmiana opcji "Protocol". Lista możliwości wyświetlana jest w programie xorconfig.
Nastała chwila aby odpalić X. Wpisujemy
Kod: Zaznacz cały
# startxJeżeli wszystko jest poprawnie skonfigurowane, to uruchomią się nam okienka z domyślnym menedżerem okien. Jeżeli jednak coś skaszaniliśmy, po chwili powinniśmy zobaczyć komunikaty od serwera. Wyszukujemy linie zaczynające się od (EE). Oznaczają one błedy (errors) i dzięki temu zlokalizujemy w czym tkwi problem. Gdy jednak błędów nie ma możemy szybko zamknąć X naciskając Ctrl-Alt-Backspace dzięki czemu będziemy mogli wrócić do dalszej konfiguracji.
Po skonfigurowaniu serwera X za pomocą xorgconfig i jego poprawnym uruchomieniu możemy przystąpić do ustawienia domyślnego runlevelu. Edytujemy plik /etc/inittab.
Zmieniamy w nim linijkę
Kod: Zaznacz cały
id:3:initdefault:Kod: Zaznacz cały
id:4:initdefault:W okienku, które się otworzy, wybieramy pożądany menadżer i potwierdzamy enterem. Jeżeli korzystamy z KDE, to możemy to także wybrać w okienku logowania z menu Menu -> Typ sesji.
3.Alsa - dzwiek mi nie dziala, co robic??
Uhhuh, ciężka sprawa
Najprościej będzie odpalić specjalnie do tego przeznaczony program alsaconf. Spróbuje on uzyskać informacje o karcie dźwiękowej zainstalowanej w systemie i poprosi o wybranie właściwej z listy, które wykrył. W sumie to wystarczy jedynie potwierdzać pytania programu, w większości wypadków poradzi sobie bezbłędnie. Teraz za pomocą alsamixer lub innego miksera dostosujmy głośność do własnych potrzeb.Po tych całych zabiegach z ustawianiem głośności jako root wydajemy polecenie alsactl store które zapisze nasze ustawienia jako domyślne. Będą one ładowane każdorazowo przy starcie systemu. Oczywiście przed rozpoczęciem praktych opisanych w tym punkcie musimy zainstalować sobie paczki alsa-driver, alsa-lib, alsa-utils, alsa-oss lub własnoręcznie skompilować Alse.
Jak to zrobić opisano na stronie slackwarepl.eu.org
4. Menedżery pulpitów (logowania)
W zależności od zainstalowanego WM (menedżera okien) mamy dostępne różne menedżery logowania. W KDE jest kdm, w GNOME mamy gdm zaś jeżeli nie mamy nic z powyższego zainstalowanego to pewnie korzystamy z xdm, który to jest dostarczany wraz z serwerm X. Domyślna kolejność uruchamiania tych menedżerów jest następująca: gdm, kdm, xdm. Jeżeli jeden zostanie znaleziony, to następny nie jest uruchamiany. Uruchamiane one są w pliku /etc/rc.d/rc.4, tam też możemy zmienić tą kolejność lub dodać inny, własny menedżer.
5. KDE i zamykanie systemu
Bardzo często pojawiają się pytania w stylu "Jak zrobić w KDE aby zwykły użytkownik mógł wyłączyć komputer, bo jak na razie może się jedynie wylogować?" Nie jest to trudne biorąc pod uwagę, że w KDE jest pełno automagicznych, kolorkowych konfiguratorów (które notabene nie zawsze działąją tak jak trzeba
) ułatwiających zmianę parametrów środowiska. A więc otwieramy Centrum Sterowania -> Składniki KDE -> Menedżer sesji i zaznaczamy opcję "Udostępnij opcję zamykania systemu".Zapisujemy i zamykamy Centrum sterowania.
6. fstab - konfiguracja urządzeń dyskowych
Plik /etc/fstab przechowuje ustawienia dotyczące montowanych systemów plików takich jak partycje dysku twardego czy nośniki wymienne.
6.1 Partycje windowsowe FAT i Slackware
Podczas instalacji Slackware zostaliśmy zapytani o partycje windowsowe. Zapewne większość osób
dodała je wtedy do swojego pliku /etc/fstab. Jednak jak na razie nie mamy możliwości zapisu na nich, chyba że jesteśmy rootem. Aby zmienić ten stan rzeczy edytujemy plik /etc/fstab. Mamy tam linijki (ich ilość zależy od posiadanych partycji) podobne do tej poniżej:
Kod: Zaznacz cały
/dev/hda1 /mnt/winc vfat defaults 1 0A więc wywalamy z czwartej kolumny
Kod: Zaznacz cały
defaultsKod: Zaznacz cały
rw,auto,umask=000,iocharset=iso8859-2,codepage=852Kod: Zaznacz cały
iocharset=iso8859-2,codepage=852Co do partycji NTFS nie zmieniamy nic, ponieważ obsługa zapisu jest niepełna i występuje dopiero w jądrach 2.6.x
Pozostaje jedynie kwestia pytania: "Dobra, ale jakie ja mam te partycje i co oznaczają te śmieszne literki hda3, hdb1 itp.?" Otórz partycje dysków IDE w Linuksie są oznaczane jako pliki urządzeń. Znajdują się w katalogu /dev i mają postać hdXY gdzie X to literka oznaczająca kolejny dysk, natomiast Y to numer partycji. Zasada jest taka, że na pierwszym kanale dysk master i slave to odpowiednio hda i hdb, natomiast na drugim kanale dyskom master i slave odpowadają hdc i hdd. Tyczy się to też CD-ROM'ów podłączanych do tego interfejsu. Natomiast co do cyferek to cyferki 1-4 oznaczają partycje podstawowe na dysku (primary) zaś pozostałe to partycje rozszerzone i dyski logiczne (extended oraz logical). Aby sprawdzić jakie partycje posiadamy na danym dysku wykorzystamy programik cfdisk. Jest on odpowiedni dla początkującego użytkownika, ponieważ ma w miarę prosty interfejs. Uruchamiamy go poprzez wpisanie w konsoli
Kod: Zaznacz cały
# cfdisk /dev/hdX 
)Poruszamy się strzałkami, zatwierdzamy enterem. Myślę, że w tej materii to dość, w celu głębszego przeanalizowania problemu polecam lekturę manuala.
6.2 Montujemy cdrom
W Slackware domyślne ustawienia napędu CD-ROM nie są zbyt szcześliwe, gdyż umoliwiają podmontowanie napędu tylko właścicielowi pliku urządzenia (w praktyce root). Opcje te należy zmienić aby każdy użytkownik mógł montować CD'ki, szczególnie gdy nasz komputer służy za desktop.
W tym celu musimy zmienić linijkę w /etc/fstab odpowiadającą za napęd optyczny.
Kod: Zaznacz cały
/dev/cdrom /mnt/cdrom auto noauto,users,ro 0 0Teraz wypadałoby zadać sobie pytanie "Jak skonfigurować fstab jeżeli posiadam dwa napędy optyczne?" Otóż nic prostrzego. Dodajemy po prostu kolejną linijkę podobną do powyższej z tą tylko różnicą, że podajemy inny punkt montowania i, oczywiście, inne urządzenie. Może to wyglądać na przykład tak:
Kod: Zaznacz cały
/dev/hdd /mnt/dvd auto noauto,users,ro 0 0Od siebie dodam jeszcze, że w przypadku nagrywarki i włączonej emulacji SCSI urządzenie nagrywarki zwie się sr0, można zatem podać plik urządzenia w fstabie /dev/sr0
7. Konfiguracja Linux Loadera czyli LILO
Ok teraz będzie jak zrobić, żeby dało się od czasu do czasu odpalić Windowsa. Jak wiadomo czasami trzeba otworzyć Okna co by się przewietrzyło
Jak to zrobić? Otóż można odpowiednio skonfigurować LILO, aby przy starcie umożliwiał wybór pomiędzy Jedynym Słusznym a Windows. Do tego celu możemy użyć programu liloconfig.Po uruchomieniu możemy wybrać tryb pracy simple lub expert. Po wybraniu simple zostajemy zapytani o tryb wyświetlania LILO. Na dobry początek polecam standard z prostej przyczyny: działa toto na każdym sprzęcie. Następnie możemy podać parametry przekazywane jądru w trakcie startu komputera. Możemy to spokojnie pominąć. Jeżeli mamy nagrywarkę możemy skożystać z emulacji SCSI dzięki czemu będziemy mogli nagrywać plyty pod linuksem. Wtedy wpisujemy tam
Kod: Zaznacz cały
hdc=ide-scsiNastępnie wybieramy gdzie zainstalować LILO, w MBR dysku czy w superbloku partycji. Ja osobiście polecam MBR, nigdy nie miałem z nim problemów no i mam pewność że odpali się LILO a nie bootloader Windowsa. Po naciśnięciu OK LILO zostanie wgrane na dysk.
Po wybraniu opcji expert mamy trochę więcej możliwości do wyboru, ale także zwiększa się elastyczność konfiguratora. Możemy wszystko ustawić po swojemu, dlatego polecam wybrać expert nawet początkującemu. W końcu kiedyś musimy przejść z brodzika na trochę głębszą wodę
![:]](./images/smilies/cwaniak.gif "cwaniak"){kind=small}
A więc teraz wybieramy expert a następnie Begin. Stworzy to początek pliku konfiguracyjnego - jego główną część. Podajemy tutaj parametry przekazywane jądru w trakcie startu systemu, tryb wyświetlania, miejsce zapisu LILO (MBR, superblock), dysk na którym ma być zapisane LILO (zostawiamy domyślnie w większości przypadków) oraz czas opóźnienia startu. Opóźnieniem tym dajemy sobie czas na wybór systemu, który chcemy uruchomić. 5 sekund wystarcza w zupełności. Po dokonaniu zmian zostajemy z powrotem wrzuceni do głównego menu, z którego wybieramy Linux. W następnym okienku w puste miejsce musimy wpisać nazwę partycji gdzie zainstalowany mamy system Linux. Pomocna okaże się ściągawka powyżej. Pokazuje ona wszystkie partycje linuksowe jakie mamy w systemie. Po dokonaniu właściwego wyboru zostaniemy poproszeni o podanie etykiety. Etykieta określa pod jaką pozycją będzie dostępny nasz system. W nazwie tej nie może być spacji i nie może być ona za długa. Wpisujemy np. Linux.Następnie ze znanego nam już menu wybieramy Windows. Sposób postępowania identyczny jak powyżej. Następnie jesteśmy gotowi do zapisania LILO na dysk. Wybieramy Install. I już.
Może się zdarzyć tak, że po instalacji Windowsa, dziad zamaże nam LILO
ja wtedy postępuje w następujący sposób:Odpalam Slacka z płyty (wykorzystuję CD1), montuję partycję główna Linuksa do /mnt następnie wydaje polecenie
Kod: Zaznacz cały
# chroot /mntKod: Zaznacz cały
# liloInnym sposobem jest odpalenie Slacka z płyty i przy wyborze kernela (boot: ) należy wpisać
Kod: Zaznacz cały
bare.i root=/dev/hdaXY noinitrd roPotem można od razu wydać polecenie lilo.
8. Konfiguracja APM - wyłączanie/wstrzymywanie pracy komputera
W pliku /etc/rc.d/rc.modules odhaszowujemy linię
Kod: Zaznacz cały
/sbin/modprobe apm9. Ustawienia językowe, spolszczenie części systemu
W katalogu /etc/rc.d powinny znajdować się pliki: rc.font oraz rc.keymap. Jeśli nie ma pliku rc.font a jest rc.font-sample to należy utworzyć ten plik np. poprzez skopiowanie pliku rc.font-sample pod nazwą rc.font lub utworzyć go na nowo, pamiętając o tym aby nadać mu atrybut wykonywalności. (chmod +x rc.font).
W pierwszym z wymienionych plików (rc.font) powinien się znajdować wpis
Kod: Zaznacz cały
setfont -v lat2a-16.psfu.gzKod: Zaznacz cały
/usr/bin/loadkeys pl2.mapKolejnym etapem polonizacji jest poddanie edycji pliku /etc/profile.d/lang.sh. Należy w nim dodać na samym końcu:
Kod: Zaznacz cały
export LANG=pl
export LC_ALL=pl_PL
Po tym należy wydać jeszcze następujące polecenie:
Kod: Zaznacz cały
# localedef -i pl_PL -f ISO-8859-2 pl_PL --quietAby uzyskać dostęp do polskich stron podręcznika systemowego należy w pliku /usr/lib/man.conf na końcu odnalezionego wiersza
Kod: Zaznacz cały
NROFF /usr/bin/nroff -S -mandocKod: Zaznacz cały
export LESSCHARSET=latin1Pomocne linki: http://forum.slackware.pl/viewtopic.php?t=2897
9.1 Midnight Commander
Aby spolszczyć MC (Midnight Commander'a) należy przejść do opcji (w menu - klawiszem F9) OPTIONS –> DISPLAY BITS. Tam wybieramy opcję SELECT i wybieramy pozycję ISO-8859-2. Następnie zaznaczamy spacją pole FULL 8 BITS INPUT. Potwierdzamy OK.,a następnie wywołujemy opcję OPTIONS –> SAVE SETUP, wcześniej wchodząc do menu klawiszem F9. Taką prcedurę powinien wykonać każdy użytkownik, który pragnie mieć MC z obsługą polskich znaków.
9.2 Zmiana układu klawiatury w KDE
Zauważyłem, że nawet po zainstalowaniu polskich paczek do KDE i we wstępnym skonfigurowaniu języka oraz regionu na "Polski" układ klawiatury jest nadal "Amerykański". Nie jest to zbyt dobre rozwiązanie, gdyż nie mamy w takim wypadku dostępu do polskich znaków diakrytycznych w programach odpalonych w KDE.
Aby zmienić taki stan rzeczy otwieramy Centrum sterowania i wybieramy Regionalne i dostępność -> Układ klawiatury.
Zaznaczmy opcję Włącz układ klawiatury a następnie z listy po lewej stronie wybieramy Polski (pl) i klikamy na Dodaj >>. Po tej czynności wybieramy z listy po prawej stronie Amerykański (us) i klikamy na << Usuń. Ostatecznie klikamy na Zastosuj i zamykamy Centrum sterowania.
9.3 Polonizacja przeglądarki i czytnika poczty ze stajni Mozilla
Jeszcze krótko wspomnę na temat polonizacji Firefoksa i Thunderbirda instalowanych z paczki Slackware. Zdaję sobie sprawę, że dla wielu osób instalacja wersji angielskiej z paczki jest korzystniejsza, ponieważ łatwiej wtedy utrzymać porządek w systemie no i upgrade jest łatwiejszy (np. swaretem).
Co nam potrzeba? Przede wszystkim należy mieć zainstalowane programy, niekoniecznie oba naraz.
9.3.1 Najpierw zaczniemy od Firefoksa.
Ściągamy sobie z tej strony plik językowy. Znajdują się one w katalogu xpi, po uprzednim wybraniu wersji oraz architektury. Po kliknięciu zostanie on automatycznie zainstalowany jako "Rozszerzenie". Teraz w pasku adresu wpisujemy about:config
i po wczytaniu strony w filtrze wpisujemy general.useragent.locale.
Poniżej pojawi się nam wartość, którą należy dwukrotnie kliknąć i zmienić en-US na pl-PL.
Teraz musimy tylko zrestartować Firefoksa i możemy cieszyć się polską wersją.
9.3.2 Przejdźmy zatem do polonizacji Thunderbirda.
Opis postępowania jest jasno i klarownie wyjaśniony na tej stronie, jednak ja postanowiłem go tu przytoczyć.
Pobieramy plik lokalizacyjny stąd. Aby to zrobić klikamy na linku prawym przyciskiem i z menu wybieramy "Zapisz element docelowy jako..." po czym zapisujemy plik w jakimś katalogu.
Uruchamiamy Thunderbirda i w oknie dialogowym Tools -> Extensions klikamy przycisk Install, następnie wskazujemy wcześniej pobrany plik i akceptujemy jego instalację. Uruchamiamy ponownie Thunderbirda, ponownie otwieramy Tools -> Extensions, tym razem jednak klikamy prawym przyciskiem myszy na zainstalowanym rozszerzeniu i wybieramy Preferences. Następnie klikamy na wielki przycisk z napisem Polski (pl-PL) i potwierdzamy kliknięciem na OK. Restartujemy Thunderbirda i cieszymy się z polskiej wersji
10. Uzyskiwanie pomocy
Główną czynnością nowych użytkowników Linuksa powinno być czytanie manuali
Jednak aby czytać trzeba wiedzieć co czytać. Z pomocą przychodzi polecenie apropos.Apropos przeszukuje zestaw plików bazy danych zawierających krótkie opisy komend systemowych (manuale) pod kątem występowania słów kluczowych, i wyświetla wyniki. Wyszukiwanie obejmuje zarówno nazwy jak i opisy poleceń.
Sposób użycia:
Kod: Zaznacz cały
# apropos lilo
# apropos xorg
# apropos kde
# apropos net
Informacji można też szukać na google.pl (ważne jest umiejętne formułowanie zapytań), różnych forach tematycznych (najpierw przeczytaj http://rtfm.killfile.pl/) a także grupach dyskusyjnych.
Linki do innych FAQ i HOWTO's pomocnych na początku przygody z Linuksem:
Slapt-get - menadżer pakietów Slackware
Slackpkg - menadżer pakietów Slackware
ALSA - rozwiązania najczęstszych problemów
Scroll (rolka) od myszy nie działa mi pod X'ami. Co zrobić?
Konfiguracja karty sieciowej i połączenia sieciowego
Rozpakowywanie archiwów
Przy udziale:
Sayetan, Xil, Lone_wolf, Neo182, Skyscraper